DE BETEKENIS EN HET DOEL VAN HET VASTEN

Het vasten in de maand Ramadan betekent voor ons dat we ons gedurende deze gezegende maand onthouden van eten, drinken en geslachtsverkeer. Dit is de betekenis die het voor iedereen heeft, maar voor mensen die zich bewust met de Islam bezighouden heeft het een veel diepere betekenis; namelijk het (proberen te) verkrijgen van geestelijke vooruitgang, en een verdieping van ons spirituele leven.

Vasten leert ons zelfbeheersing en zelfdiscipline, maar het voornaamste van alles 'taqwa'(vrees voor Allah). Werkelijk vasten is alleen mogelijk als men zich onthoudt van alles wat niet in overeenstemming is met de wil van Allah de Almachtige.

Vasten met een volledig bewustzijn betekent; een vast geloof in Allah's aanwezigheid hebben, in Zijn beloning voor goede daden, in Zijn beloften betreffende het Hiernamaals en in Zijn kennis, wijsheid en rechtvaardigheid.

De grote wijsheid in het gebod om te vasten, wordt duidelijk in de Qoraan, daar staat:'Opdat u rechtgeaard moge worden' of 'Opdat u zelfbeheersing moge leren'

In elk gebod van de Qoraan ligt grote wijsheid verborgen. Allah gebiedt niets zonder daarbij de reden te vermelden. Het woord 'Taqwa' heeft vele betekenissen."Vast opdat u taqwa krijgt" Taqwa betekent jezelf beschermen tegen lijden, kwaad en zonde, en door vrees te hebben voor Allah. Hiermee wordt duidelijk dat het wezenlijke doel van het vasten een bescherming tegen schade en lijden is, en het een schild vormt tegen kwaad en zonden.

Voor mensen die gedurende de maand Ramadan alléén voor Allah vasten en hopen op vergeving, voor hen heeft Rasoel-Allah vergeving beloofd. "Wie vast gedurende de maand Ramadan en bidt gedurende de nacht omwille van zijn geloof in Allah en voor Allah alléén, van hem zullen zijn voorafgaande zonden vergeven worden".

Dit betekent niet dat door elk jaar één maand te vasten alle zonden vergeven worden en dat je de rest van het jaar maar kan doen en laten wat je maar wilt. Nee, voor vergeving van grote zonden is Tauba (berouw) nodig en het vaste voornemen nooit meer terug te keren tot de gemaakte fouten.

Vasten geeft de mens een goed geweten. Iemand die vast doet dit zowel in het openbaar als in het geheim. Er is geen persoon die je kan controleren of dwingen je aan het vasten te houden.

Vasten leert de mens het principe van oprechte liefde. Als je vast doe je dit uit oprechte liefde voor Allah en de mens die Allah lief heeft weet wat deze echte liefde is.

Vasten maakt de mens hoopvol en optimistisch. Wanneer je vast hoop je daarmee Allah te behagen. Het vasten verricht je dan ook louter en alleen voor Hem.

Rasoel-Allah heeft gezegd dat er twee ogenblikken van speciale vreugde zijn voor iemand die vast; het ene is als hij het vasten verbreekt, dit ervaart hij in zijn aardse bestaan. Het andere zal komen in het hiernamaals wanneer hij zijn Rabb zal ontmoeten.

Vasten leert de mens geduld en onzelfzuchtigheid. Als je vast voel je ontbering (tijdelijk) maar draagt die geduldig. Deze ervaring zal je doen beseffen wat echte honger is. Iemand die vast kan dus meer sympathie en medeleven voor zijn behoeftige medemens opbrengen. 

Vasten is een doeltreffende les in beheersing en wilskracht. Iemand die op de juiste wijze vast kan een goede zelfdiscipline kweken en zal niet snel bezwijken voor allerlei verleidingen. Tevens leert vasten de mens het vermogen tot aanpassen. Je hele dagelijkse routine wordt gewijzigd en je zult moeten wennen aan nieuwe regels en etenstijden.

Vasten geeft de mens een geest van éénheid en broederschap en van gelijkheid voor Allah . Als een moslim vast voelt hij zich één met alle ander moslims. Hij vervult dezelfde plicht, op dezelfde manier, op dezelfde tijd en met één en het zelfde doel n.l. om Allah's welbehagen te zoeken.

Vasten leert de mens ook dankbaar te zijn tegenover de oneindige voorziening van Allah . Staan wij er eigenlijk wel eens bij stil dat er toch maar elke dag zoveel Rizq (voorziening) voor ons aanwezig is; zoals eten, drinken, kleding enz. Hoe waardevol de voorziening ook is, het is iets van voorbijgaande aard. De Schenker is de levende, de Alwijze. Je moet je niet gebonden voelen aan de Rizq maar aan de Razzaq (voorziener). De belangrijkste regel bij het verbreken van het vasten is dat je je realiseerd waarvoor je gevast hebt en met wiens voorziening je het verbreekt. We hebben (een) verstand en zintuigen gekregen. We kunnen ademen en geluiden waarnemen, de jaargetijden onderscheiden en de natuur zien bloeien en weer verdorren. In de Qoraan staat hierover:

"En als u de gunsten van Allah één voor één zou willen tellen, zult u ze zeker niet kunnen opsommen."

"Terwijl u van niets wist, bracht Allah u uit de baarmoeder van u moeder voort en gaf u oren ogen en een hart, opdat u dankbaar zou zijn." (Q 16;78)

"O huis van Dawud toon dankbaarheid! Doch slechts weinigen van Mijn dienaren zijn werkelijk dankbaar".(Q 34;13)

Het vasten in de maand Ramadan is een verplichting die vereist wordt van iedere volwassen moslim. Het woord Sauwm dat in de heilige Qoraan en hadith gebruikt wordt voor vasten betekent:

'Zich onthouden van'. In een hadith Qudsi staat; Het vasten is voor Mij en Ik geef er beloning voor. Een mens geeft zijn sexuele passie, eten en drinken op omwille van Mij. Vasten is als een schild en de verandering in de adem van degene die vast, is beter in Allah's achting dan de geur van musk. (Aangezien vasten een slechte adem kan veroorzaken, is de hadith een verzekering dat dit feit een moslim niet moet ontmoedigen om te vasten)

Van de gehele schepping van Allah dwaalt alleen de mens af van Zijn pad. We zullen zien dat hiervoor hoofdzakelijk twee dingen verantwoordelijk zijn: De liefde voor materiële bezittingen en de verleiding van vleselijke behoeften. De Islam heeft door de instellingen van Zakaat en Sadaqah, de harten van z'n volgelingen gezuiverd van liefde voor rijkdom, door dit weg te geven voor de zaak van Allah. Het vasten heeft als doel de begeertes te weerhouden en de lusten te bedwingen, binnen redelijke grenzen zodat de mens geen slaaf wordt en de controle over zichzelf zou verliezen.

De Qoraan verklaart duidelijk dat een mens geen redding kan verkrijgen, tenzij hij leert zichzelf te weerhouden van zijn lager behoeftes.

"Doch voor hem die vreesde voor zijn Heer te staan en die zijn ziel van begeertes onthield, zal het Paradijs zeker zijn verblijf zijn". (Q 79;40,41)

De oefening om zich te onthouden van dingen die anders toegestaan zijn in het gewone verloop van het leven, alleen voor Allah , sterkt de mens in zijn moraal en zelfbeheersing en verdiept hem in het bewustzijn van onze ware schepper Allah .

Een ander onderscheidend kenmerk van het islamitisch vasten is dat het een persoon niet traint voor complete onthouding, maar voor een perfecte en goede gehoorzaamheid aan Allah . Alle dingen van welke de mens is geboden zich te onhouden gedurende het vasten (eten, drinken en sexeel verkeer) worden voor hem weer toegestaan aan het einde van het vasten, dus na zonsondergang. Dit laat zien dat de Islam niet neerkijkt op de begeerten van het vlees als iets laags, en dus totaal uitgeroeit dient te worden uit de menselijke ziel. Nee, volgens de Islam is er niets dat Allah lastert en niets laags in de menselijke persoonlijkheid. Beiden, ziel en lichaam zijn het waard om gerespecteerd te worden. Geen aspect mag genegeerd worden en geen verlangen moet geheel beteugeld worden.

Dat vasten een instelling is voor morele verheffing kan beoordeeld worden uit het feit dat Allah niet alleen controle legt op eten, drinken en sexuele gemeenschap, maar Zijn dienaren ook vermaant andere slechte daden te begaan zoals; roddel, kwaadsprekerij, slecht taalgebruik of het vertellen van leugens.

Abu Huraira heeft overgeleverd dat Allah's profeet heeft gezegd;'Indien iemand leugens en andere slechte daden niet opgeeft, dan heeft Allah er geen behoefte aan dat iemand zijn eten en drinken (voor Hem) opgeeft'. (Buchari)

HET VASTEN VAN DE OGEN

Weerhoud je ogen ervan naar iets te kijken waar Allah niet van houdt. Het verlangen naar iets (wat niet halal is) te kijken, betekent de eerste stap om die handeling te gaan verrichten, en het verlangen begint bij de ogen.

HET VASTEN VAN DE OREN

Alles wat slecht is om uit te spreken is ook slecht om naar te luisteren. Daarom noemt Allah de luisteraar en profiteur in een adem in de Qoraan:' Zij zijn luisteraars naar leugens en verbruikers van hetgeen hen niet toekomt'. (Q5;53)

In hetzelfde hoofdstuk staat even later:' Waarom weerhouden hun priesters en schriftgeleerden hen niet van zondige woorden en het consumeren van woekerwinsten'.

Zwijgen wanneer er kwaad gesproken wordt is niet toegestaan.

'En bespioneert en belastert elkander niet. Lust iemand het dode vlees van zijn broeder? Dat verafschuwt u toch zeker! (Q49;11,12) Je moet bij roddel of kwaadsprekerij zeggen dat je het niet op prijs stelt dat er over iemand gesproken wordt die niet aanwezig is, anders weggaan. "Anders zou u hun gelijken zijn" (Q4;140)

Rasoel-Allah zei hierover:' De luisteraar en lasteraar zijn partners in de zonde'. 

HET VASTEN VAN DE LEDEMATEN

Ook alle andere ledematen en organen moeten we weghouden van verkeerde handelingen en zonde. De maag bijvoorbeeld van twijfelachtig voedsel bij het verbreken van het vasten. Iemand die vast onthoudt zich van voedsel, hoe zou hij dan daarna zijn vasten kunnen verbreken met voedsel dat door Allah verboden is. Zo zijn er mensen die niet eten en drinken maar voortdurend het vasten verbreken, omdat hun ledematen bezig zijn met handelingen die door Allah verboden zijn verklaard.

"Op die dag zullen wij hun mond verzegelen, maar hun handen en voeten zullen tot ons spreken en hun voeten zullen getuigenis afleggen over alles wat zij hebben bedreven".(Q 36;65)

HET VASTEN VAN DE TONG

Gebruik je tong niet voor leugens, roddel, laster, obsceniteiten, grofheid, kibbelen of ruzie. Laat je tong zwijgen en houdt hem bezig met Qoraanrecitatie en het gedenken van Allah . (De Dikr-ul-llah)

Het gaat er niet alleen om wat er je mond binnen gaat, maar ook dat je er op let wat er uit komt. Overgeleverd door Abu Huraira Allah's profeet heeft gezegd: 'Vasten is een schild tegen het hellevuur en het kwade, wanneer iemand vast en hij wordt beledigd of aangevallen, laat hem zeggen:'Ik vast, ik vast'.

ONGELDIGHEID VAN HET VASTEN

De nu volgende punten maken het vasten ongeldig, waarbij het over gedaan moet worden.

-Bewust eten of drinken.(Abu huraira heeft overgeleverd dat Rasoel-Allah  heeft gezegd:' Een vastende die per ongeluk iets eet of  drinkt, moet gewoon door vasten, want het is Allah die hem heeft gevoed'.

-Bewust overgeven.(Iemand die onvrijwillig overgeeft, hoeft het vasten niet in te  halen en kan dus gewoon door vasten. Ahmad, Abu Dawud en anderen)

-De menstruerende vrouw en de vrouw met bloedverlies na de bevalling. (zelfs als de  bloeding vlak vooóór de iftar ontstaat)

-Bewuste zaadlozing. (tenzij het is ontstaan door het alleen maar kijken naar een  geklede vrouw)

-Het eten van niet-voedbaar voedsel. (zoals kauwgum of zout)

-Iemand die de intentie aanneemt om bewust niet te vasten, maar echter die dag geen  eten krijgt, of tot zich neemt.

-Sexuele omgang hebben, binnen de tijden van het vasten.

(N.B. alle bovengenoemde punten zorgen ervoor dat je de bewuste dag moet inhalen.  Uitzondering hierop is de sexuele omgang; in dit geval moet naast het inhalen van de  vastendag, er kaffarah worden gedaan. Dit is een daad verrichten, om de zonde op te  heffen. Bijvoorbeeld door het vrijkopen van een slaaf, of indien dit niet mogelijk is; t  twee maanden achter elkaar te vasten of indien je dit niet kunt; 60 armen te voeden.

ZAKEN DIE HET VASTEN NIET VERBREKEN

-Injecties in de aderen of spieren die niet op andere tijden ingenomen kunnen worden. (behalve wanneer er vloeibaar voedsel wordt ingespoten)

-Het aanbrengen van olie of henna op je huid of haren.

-Miswak gebruiken voor je tanden.

-Een bad nemen ter verkoeling of je mond spoelen.

-Je echtgenoot kussen zonder sexuele bijbedoelingen.

-Het gebruiken van kohl op je ogen. (mits je niet naar buiten gaat)

-Het doorslikken van je speeksel.

VRIJSTELLING VAN HET VASTEN

De volgende personen zijn vrijgesteld van het vasten:

-Zieken die nog herstellen, kunnen hun vasten uitstellen totdat zij beter zijn.

-Reizigers hoeven niet te vasten, maar moeten later het aantal dagen dat zij niet hebben gevast inhalen.

-Vrouwen kunnen gedurende hun zwangerschap vasten als hun gezondheid, of die van  de baby niet in gevaar komt. Zij mogen de vasten breken maar moeten die later  inhalen of voor iedere gemiste dag een arme een maaltijd geven. Dit geldt ook voor de periode dat zij borstvoeding geven.

-Tijdens de menstruatie en gedurende de periode na een geboorte. (dit laatste is  maximaal tot 40 dagen erna) Ook deze dagen moeten later ingehaald worden.

-Oudere mensen die er fysiek niet toe in staat zijn. (dementerenden)

-Mensen die niet over hun verstandelijke vermogens beschikken.

SALAAT AL-TARAWIH

Een heel belangrijk extra gebed, is het nachtgebed in de Ramadan. In de Qoraan 73:1-6 staat hierover:

'In de naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle.
O gij die u omwikkelt!
Sta op in de nacht voor een korte tijd.
De helft ervan of minder dan dat.
Of maak het iets langer en zeg de Qoraan duidelijk en aandachtig op.
Waarlijk Wij dragen u een gewichtig Woord op.
Voorwaar des nachts opstaan is de zekerste weg en geeft het Woord krachtige uitwerking.'

"Blijf gedurende een deel van de nacht vrijwillig wakker, (voor het gebed) waarschijnlijk zal u Heer u een verheven rang verschaffen." (Q 17:79)

Salaat al Tarawih is een essentieel deel van de Ramandan. De profeet moedigde zijn metgezellen aan om meer tijd en aandacht aan het gebed te besteden in de Ramadan, zodat de ziel gereinigd en verheven kan worden.

Salaat al Tarawih wordt verricht na het Isha-gebed en voor het Fadjer gebed en is Soennah voor zowel de man als de vrouw.

HOE WORDT SALAAT AL TARAWIH VERRICHT

Hadith van Muslim: 'Abu Salama ibn Abderrahman vroeg aan Aicha over het nachtgebed van de boodschapper van Allah tijdens de maand Ramadan. Zij zei: 'Rasoel-Allah nam noch in Ramadan of in andere maanden, meer dan 11 Raka'ahs in acht. Hij nam in de eerste plaats 4 Raka'ahs in acht, vraag niet over de uitmuntendheid en hun lengte. (deze waren niet te evenaren in perfectie en lengte) Daarna nam hij weer 4 raka'ahs in acht en vraag niet over hun perfectie en lengte. Tot slot verrichtte hij de 3 Raka'ahs van het Witr-gebed. Zoals we in bovenstaande hadith lezen, bestaat Salaat al Tarawih nooit uit meer dan 8 Raka'ahs.

En in een hadith van Buchari staat:

Overgelverd door Abdullah ibn Omar : Een man zei:' O Allah's apostel! Hoe is het gebed van de nacht? Hij zei:' Twee Raka'ahs gevolgd door twee Raka'ahs en zo verder. En wanneer je de naderende ochtend vreest offer dan één Rak'ah als Witr.

Salaat al Tarawih kan zowel gezamelijk als alleen gebeden worden. Het merendeel van de geleerden is het er echter over eens, dat het beter is om het gebed gezamelijk te verrichten. (djama'a in de moskee)

Voor de vrouw blijft het echter beter de gebeden thuis te verrichten, hetgeen we kunnen lezen in onderstaande hadith van Ahmed en Abu Dawud. " Je mag je vrouwen niet verbieden om naar de moskee te gaan, maar thuis is het beter voor hen.

DE RELATIE RAMADAN EN QORAAN

Er is een duidelijke relatie tussen dit heilige Boek en de maand van openbaring. De Qoraan is een eeuwige en universele boodschap van de waarheid, de wijsheid en het geloof. Het is een complete en perfecte levenscode, die bedoeld is als leiding voor hen die het bestaan van de Almachtige erkennen.

Het leert de mens gemeenschappelijk te leven en wijst ons op het geduld en een bepaalde levenshouding welke van ons verwacht wordt, omdat we verantwoordelijk zijn voor onzelf, ons gezin en de hele maatschappij.

Ramadan betekent in wezen niets anders dan een praktische demonstratie van zelfbeheersing, opoffering en sociaal gevoel, met één fundamenteel doel; Allah's welbehagen te zoeken.

De Qoraan beschrijft de gelovigen als "Het beste volk" voortgebracht om het welzijn van de mensheid. Er wordt hierbij geen landsgrens of ras genoemd, maar als enige kenmerk ...geloof. Door deze vorm van vasten leren wij dat iedereen, rijk of arm afhankelijk is van onze Almachtige Schepper.

Gedurende de maand Ramadan wordt in de moskeeën de gehele Qoraan uitgelezen. De Qoraan bestaat uit 60 hizebs, waarbij elke dag twee hizebs worden gelezen.

Tevens is het heel goed in deze maand erbij stil te staan dat we dankbaar zouden moeten zijn dat Allah juist in deze maand de heilige Qoraan geopenbaard heeft, als leiding en richtsnoer voor de mensen.

'Dit is een volmaakt boek, daaraan is geen twijfel mogelijk, een richtsoer voor de  Allah-vrezenden'. (Q 2:3)

Allah zegt in Soerah Al-Baqqarah het volgende over de maand Ramadan:

"O gelovigen, het vasten is u voorgeschreven zoals het degene die voor u waren was voorgeschreven, opdat gij vroom zult zijn. De Ramadan is die maand waarin de Qoraan is geopenbaard, als een leiding voor de mensen. Laat daarom degene die deze maand beleeft erin vasten. Maar als iemand ziek is of op reis kan hij dezelfde periode later vasten. Allah wil slechts het makkelijke voor u en wenst u niet in moeilijkheden te brengen.

Hij wil u de voorgeschreven periode laten voltooien en wil dat u Hem verheerlijkt omdat Hij u geleid heeft en opdat u dankbaar zult zijn."