Behoedzaamheid tijdens het geven van een fatwa

Iemand die kennis vergaart dient te weten dat het geven van juridische oordelen (fataawa) in de Islam een enorme verantwoordelijkheid is. Hij behoort zich te onthouden van het geven van een fatwa zolang hij daartoe in staat is, zodat hij zichzelf en zijn geloof beschermt.

De metgezel Al-Baraa’ (moge Allah tevreden met hem zijn) zei: “Ik heb honderd en twintig metgezellen van de Boodschapper van Allah (vrede zij met hem) uit Medina meegemaakt. Wanneer één van hen werd  gevraagd over een zaak, zou hij doorverwijzen naar een andere metgezel en deze zou hem ook doorverwijzen en de volgende ook, totdat de vraagsteller weer bij de eerste metgezel uitkwam.”

Abdoellah ibn Mas^coed (moge Allah hem genadig zijn) zei: “Wie een oordeel aan de mensen geeft over elke vraag die hem gesteld wordt, is een krankzinnige.”

Er werd Al-Qaasim ibnoe Mohammed ibnoe Abi Bakr eens iets gevraagd, waarop hij antwoordde: “Ik zou hier geen antwoord op kunnen geven.” De vraagsteller zei hierop: “Ik ben naar u gekomen, omdat ik niemand anders ken dan u.” Al-Qaasim -één van de grote bekende geleerden- zei: “Kijk niet naar de lengte van mijn baard, noch naar het veelvoud van de mensen om me heen. Ik zweer bij Allah dat ik geen antwoord erop kan geven.” Vervolgens zei een oude man van Qoeraysh die naast hem zat: “O zoon van mijn broeder, wees hierin standvastig, want ik zweer bij Allah dat ik jou in een zitting nooit zo nobel heb gekend als vandaag.” Vervolgens vulde Al-Qaasim aan: “Ik zweer bij Allah, het is voor mij geliefder dat mijn tong eraf wordt gehakt dan dat ik over iets oordeel waarover ik geen kennis heb.”

Ook werd imam Maalik over een zaak gevraagd, waarop hij antwoordde: “Ik weet het niet.” Er werd hem gezegd: “O imam Maalik, het is een lichte en een eenvoudige zaak.” Waarna hij woedend werd en zei: “Er is niets eenvoudig wat betreft kennis. Heb je de volgende woorden van Allah niet gehoord? (interpretatie van de betekenis):

“Voorwaar, Wij zullen zware Woorden tot jou neerzenden.”                (Soerat al-Moezzammil: 5)

De gehele kennis is zwaar en vooral waarover men op de Dag des Oordeels gevraagd zal worden.

Ook zei Soefyan ibn ^cOeyaynah: “De mensen die het meest moed hebben om een fatwa te geven, zijn degene die het minste kennis bezitten.”

Er werd Ash-Sha^cbiy gevraagd over iets, waarop hij antwoordde: “Ik weet het niet.” Daarna werd hem gezegd: “Schaamt u zich niet om het feit dat u de volgende uitspraak deed; ‘ik weet het niet’, terwijl u de grootste geleerde van Irak bent?” Hij antwoordde hierop met de volgende woorden: “Ook de Engelen schaamden zich niet, toen zij zeiden (interpretatie van de betekenis):

“Wij hebben geen kennis, behalve wat U (O Allah) ons onderwezen hebt.”        (Soerat al-Baqarah: 32)

Ibn Wahb verhaalt dat hij imam Maalik hoorde zeggen: “Haastig zijn in het geven van een fatwa is een vorm van onwetendheid.”